Apple đối thủ lịch sử của PC
Nếu không có Apple II, có thể máy tính để bàn sẽ không bao giờ tồn tại. Mặc dù điều này vẫn gây tranh luận, nhưng nhìn chung mọi người đều đồng ý Apple II có ảnh hưởng rất lớn đến lịch sử PC.
Nhiều kỹ sư của IBM cũng sở hữu Apple II và như nhiều khách hàng khác, họ đều có đánh giá chung rằng có thể dễ dàng thực hiện các công việc trên Apple II. Ví dụ như làm việc trên bảng tính là điều gần như không thể trên một máy tính lớn khổng lồ vào thời điểm đó.
Apple II sử dụng bộ vi xử lý MOS 6502 8-bit, với RAM từ 4KB đến 64KB, được phát hành lần đầu tiên vào tháng 6 năm 1977 với mức giá thấp nhất là 1.298 đô la. Nó đã đạt được thành công đáng kinh ngạc từ năm 1977 đến năm 1993.
Được phát triển bởi Steve Wozniak, Apple II hoàn toàn trái ngược với các sản phẩm được phát triển bởi Steve (Mr Jobs) sau này của Apple.
Về cơ bản, Apple II được thiết kế theo kiến trúc mở, Vỏ máy được thiết kế một nắp có thể tháo rời cho phép dễ dàng thao tác với bo mạch chủ và các khe cắm mở rộng. Giống như PC, Apple II là nguyên mẫu của rất nhiều bản sao trong nhiều năm sau đó.
Mặc dù PC ra mắt sau và hiện đại hơn, Apple II vẫn giữ được những lợi thế so với PC, chẳng hạn như có 8 khe cắm mở rộng so với 5 khe cắm của PC và chơi game thuận tiện hơn nhiều, hỗ trợ cần điều khiển đi kèm và trò chơi được tải chỉ trong vài giây.
Phần mềm của PC
Bận rộn với việc tối ưu phần cứng, gánh nặng phát triển hệ điều hành phần lớn do Microsoft đảm nhiệm, IBM tập trung vào cung cấp cho người tiêu dùng PC DOS.
Chiếc máy cuối cùng được đặt tên là IBM Model Number 5150. Nhưng tên gọi này bị lãng quên ngay lập tức, vì trong tiêu đề của mọi tờ báo, nó được gọi là Máy Tính Cá Nhân (PC – Personal Computer) của IBM.
Sau 12 tháng phát triển, IBM đã công bố Máy tính cá nhân mới của mình vào ngày 12 tháng 8 năm 1981. Phiên bản rẻ nhất có giá 1.565 đô la bao gồm 16KB RAM, đồ họa CGA và giắc cắm đầu vào, cùng với tùy chọn khay cassette – người dùng có thể lắp băng từ hoặc ổ đĩa tùy chọn.
Các đối thủ như RadioShack và Apple không hề quan tâm. Steve Jobs đã mua một chiếc để mổ xẻ và tỏ ra không mấy ấn tượng với các công nghệ lỗi thời của nó.
Trong thời điểm ra mắt, Apple đã đăng một quảng cáo toàn trang với nội dung “Chào mừng, IBM. Nghiêm túc.” Nhưng Apple không nhận ra sức nặng của một công ty như IBM đối với các doanh nghiệp.
Mặc dù sản phẩm của IBM thua kém về nhiều mặt so với các đối thủ cạnh tranh rẻ hơn, nhưng các doanh nghiệp vẫn coi IBM là một lựa chọn an toàn, cùng với sự hỗ trợ khách hàng tuyệt vời.
Trong vòng một năm, PC đã vượt qua Apple II để trở thành máy tính để bàn bán chạy nhất. Năm 1983, 2/3 khách hàng doanh nghiệp tiêu chuẩn hóa PC làm máy tính cho cơ quan, chỉ 9% chọn Apple – và đến năm 1984, doanh thu hàng năm của PC đã tăng gấp đôi Apple.
IBM đã khiến ngành công nghiệp điện toán ngạc nhiên khi phá vỡ truyền thống của chính mình. Họ không chỉ đào tạo dịch vụ cho nhân viên không phải của IBM mà chia sẻ rộng rãi các thông số kỹ thuật, tài liệu chi tiết công nghệ bên trong PC cho các nhà phát triển thiết bị ngoại vi và phần mềm của bên thứ ba.
Trong vòng vài năm, PC đã chở thành tiêu chuẩn mới cho máy tính để bàn, tạo ra một ngành khổng lồ thị trường các thiết bị ngoại vi rộng mở.
Năm 1982, PC được cập nhật lên tiêu chuẩn XT (Công nghệ eXtended) của IBM, loại bỏ giắc cắm cassette và thêm một đĩa cứng 10MB. Đây là PC đầu tiên có đĩa cứng theo tiêu chuẩn.
Tháng 8 năm 1984 IBM phát hành bản cập nhập lớn tiếp theo, PC/AT (Advanced Technology). Sử dụng Intel 80286 6MHz (hay còn gọi là 286 – không ai sử dụng tiền tố ’80’ nữa), nó đi kèm với 256KB RAM, có thể nâng cấp tối đa 16MB.
Các phiên bản ban đầu bị giới hạn ở đồ họa CGA và đơn sắc, nhưng tiêu chuẩn EGA 16 màu mới của IBM được phát hành sau đó không lâu, cho phép hiển thị 16 màu ở độ phân giải 640×350. Đây là một bước tiến lớn đối với PC, nó tạo ra di sản mà chúng ta vẫn nhận ra ở thời điểm hiện tại, với những thứ như khoang ổ đĩa được tiêu chuẩn hóa, điểm gắn bo mạch chủ và bố cục bàn phím cơ bản mà chúng ta vẫn sử dụng cho đến nay.
Mặc dù thành công với các doanh nghiệp, nhưng chiếc PC đầu tiên lại quá đắt đối với người dùng gia đình. Giá của phiên bản thấp nhất không quá cao, nhưng nó không bao gồm màn hình hoặc ổ đĩa mềm; phiên bản RAM 64KB với ổ đĩa mềm và màn hình có giá hơn 3.000 đô la (hơn 8.000 đô la ngày nay).
Các đối thủ đã đánh hơi thấy cơ hội, và với một kiến trúc mở, sẽ không lâu nữa trước khi các bản sao của IBM xuất hiện.
Dòng sản phẩm PCjr
PCjr có thông số hấp dẫn: CPU Intel 8088, đồ họa CGA Plus và chip âm thanh Sega. IBM tung ra một chiếc máy tính phổ thông có khả năng tương thích với PC, đồ họa và âm thanh được cải thiện với mức giá thấp hơn (1.269 USD). Pundits đã dự báo PCjr sẽ gây bão trên thị trường, nhưng khi phát hành, nó đã gây bất ngờ theo chiều hướng ngược lại.
Commodore 64 chỉ bằng một phần ba giá, nhanh hơn, đồ họa tốt hơn và thư viện phần mềm khổng lồ. Phần cứng đặc biệ và sự tối ưu cho dòng PCjr cũng có nghĩa là nó chỉ tương thích một phần với PC, khiến nó thất bại trước các khách hàng game thủ cũng như người dùng doanh nghiệp. Điều thực sự khiến người tiêu dùng thất vọng là bàn phím chiclet bằng cao su khủng khiếp: một chiếc máy tính tương đối đắt tiền – của một công ty nổi tiếng với bàn phím chất lượng thua một thứ có giá $ 99 rất nhỏ.
Doanh thu ban đầu là một thảm họa, nhưng một chiến dịch giảm giá, quảng cáo và nâng cấp (đặc biệt là bàn phím) đã xoay chuyển tình thế, khiến PCjr kéo lại một chút thành công. Tuy nhiên, danh tiếng của nó đã bị tổn hại và bị khai tử vào năm 1985.
Sự gia tăng của các nhà sản xuất PC
Ban đầu IBM không quan tâm. Các linh kiện PC hầu hết có thể được sao chép và thương mại, Nhưng BIOS vẫn độc quyền của IBM để đảm bảo khả năng tương thích với hệ thống của IBM.
Tuy nhiên, các công ty như Award và American Megatrends đã thiết kế ngược lại BIOS của IBM, và các công ty như Dell, Compaq và HP sau đó đã sử dụng BIOS sao chép để tạo ra các PC của riêng họ.
Bản sao đầu tiên đến từ Columbia Data Products với MPC 1600 phát hành năm 1982, nhưng năm 1983 chứng kiến bước ngoặt của Compaq Portable, máy tính đầu tiên gần như hoàn toàn tương thích với IBM.
Compaq đã sử dụng BIOS của riêng mình và thiết kế lại diện mạo cho máy tính để bàn, với tất cả các thành phần trong một hộp, bao gồm cả một màn hình CRT nhỏ.
Khi IBM phát hành chiếc PCjr giá rẻ vào năm 1984, RadioShack đã tạo ra một bản sao, Tandy 1000. Nó thành công hơn nhiều so với PCjr, với khả năng tương thích tốt hơn.
Sau khi PCjr bị khai tử, phần mềm và thiết bị ngoại vi của nó được Tandy kế thừa. Các sản phẩm nhái rẻ hơn rất nhiều đang làm xói mòn quyền kiểm soát của IBM đối với thị trường, thị phần của IBM giảm từ 76% năm 1983 xuống còn 26% vào năm 1986.
Hết Phần 2 – Vui lòng đón đọc phần 3
Các bài viết trong seri này:
